Tüm dünya yeni bir yılı karşılamanın heyecanı içinde. Yenilik elbette başlı başına umut vaat eden bir olgu. 2019’un barışın ve sevginin yılı olması dileğiyle 2018’i de hatırlayarak uğurlayalım istedik. İşte acısıyla tatlısıyla 2018’e damga vuran olaylar…
OCAK
Yeni yılın ilk ayında sinema dünyasından peşpeşe gelen iki müjdeli haber gurur kaynağımız oldu. Fatih Akın’ın son filmi Paramparça/ In The Fade, 75. Altın Küre Ödüllerinde “Yabancı Dilde En İyi Film” dalında Altın Küre Ödülü’ne layık görüldü.
İkinci müjde dünyanın en prestijli festivallerinden olan ve bu yıl 32’ncisi düzenlenen Sundance Film Festivali’nde Tolga Karaçelik’in yazıp yönettiği Kelebekler filmi, “Dünya Sineması Büyük Jüri Özel Ödülü”ne değer bulunması oldu. Bu ödül ilk kez Türkiye’den bir yönetmene verildi.
2018’in son günlerinde İran’da ekonomik krize tepki olarak başlayan yönetim karşıtı gösteriler yeni yılın ilk günlerinde de hız kesmedi. Her gün onlarca kişinin hayatını kaybettiği İran’dan gelen bu üzüntü verici haberlerden sonra bir başka Müslüman ülke olan Suudi Arabistan’da, kadınların stadyumlara giriş yasağının kaldırılması moralleri biraz olsun düzeltti.
Ocak aynı zamanda toplumsal hafızamızda derin izler bırakan kimi yıldız isimleri kaybettiğimiz bir ay oldu.
Duayen Gazeteci Aydın Boysan (97), Türk sinemasının efsane isimlerinden Münir Özkul (93) ve ödüllü sinema oyuncusu Turan Özdemir (66) aramızdan ayrıldılar.
Bir kayıp haberi de İrlanda’dan geldi. Ünlü rock grubu Cranberries’in solisti Dolores O’Riordan (46) hayatını kaybetti.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), 48. Olağan Genel Kurulu’nda isim değişikliği kararı aldı. Dernek ismindeki İşadamları ibaresi yerine bundan böyle İşinsanları kavramı kullanılacak.
ŞUBAT
E-Devlet üzerinden soyağacı sorgulama hizmeti başladı. 1800’lü yıllara kadar aile geçmişinin görüntülenebilmesine olanak sağlayan uygulamaya gösterilen yoğun ilgi sonucunda sistem saatlerce kilitlendi.
Şubatta da Türkiye ve dünyada farklı alanlarda iz bırakmış pek çok yıldız kaydı. Türk Halk Müziği sanatçısı Aliye Akkılıç ile yine Türk Halk Müziği’nin sevilen sesi Nuray Hafiftaş; Siyah-beyaz televizyon günlerinin starı TRT spikeri Tuna Huş; Psikiyatrist Prof. Dr. Engin Geçtan; Kolsuz Agop adıyla nam salan dermatolojinin efsane ismi Prof. Dr. Agop Kotoğyan; heykel sanatçısı Ali Teoman Germaner; Pakistanlı insan hakları aktivisti Asma Jahangir.
MART
Rusya’nın Sochi kentinde düzenlenen Yıldızlar ve Gençler Avrupa Eskrim Şampiyonası’nda yıldız kadınlar kılıç kategorisinde Deniz Selin Ünlüdağ Avrupa Şampiyonu oldu. Ünlüdağ, 95 yıllık eskrim tarihinde İbrahim Ahmed Acar’dan sonra bireysel kategoride Avrupa Şampiyonluğu kazanan ikinci isim oldu.
İngiltere, Ankara Antlaşması gereği Türk vatandaşlarına verdiği süresiz oturma iznini kaldırdı.
Kayıplar mart ayında da üzdü. Tiyatro oyuncuları Ercan Yazgan ve Nur Subaşı; popüler kültürün önde gelen isimlerinden menajer şarkıcı Yaşar Gaga; eski bakan, siyasetçi Hasan Celal ile MHP eski milletvekili, emekli büyükelçi Deniz Bölükbaşı; İngiliz bilim insanı, evrenbilimci ve fizik profesörü Stephen Hawking.
NİSAN
Medyanın amiral gemisi Hürriyet’te bir devir kapandı. Aydın Doğan, başta Hürriyet gazetesi olmak üzere Doğan Medya Grubu’nun şirketlerini 916 milyon dolara Demirören ailesine sattı. Aydın Doğan, 1 Mayıs 1948 yılında Sedat Simavi tarafından kurulan Hürriyet gazetesini 1994 yılında satın almış ve dev bir medya imparatorluğuna dönüştürmüştü.
Pasaport ve sürücü belgelerinin il nüfus müdürlüklerinden temin edilmesi uygulaması başladı.
Türkiye’nin nükleer enerji alanında ilk projesi Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin temeli atıldı.
Şair Ülkü Tamer; tiyatrocu Dursun Ali Sarıoğlu; Opera sanatçısı, tiyatrocu, ressam ve efsane dizi Kaynanalar’ın Tijen’i Prof.Dr. Sevda Aydan; sanat ve kültür tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice; Pulitzer ödüllü ABD’li yazar Philip Roth nisan ayının acı kayıpları oldu.
MAYIS
Dolar tarihi bir rekor kırarak 4,25 TL’yi geçti. Bu, yükselişi durdurulamayan doların yıl boyunca gündemin üst sıralarına yerleşmesine yol açtı.
ABD, 14 Mayıs’ta İsrail Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıdı. Filistin’de Gazze Şeridi’nde düzenlenen protestolarda 60 kişinin hayatını kaybetmesi, binlerce kişinin yaralanması üzerine üç gün milli yas ilan edildi.
Sanat ve kültür tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice ve Pulitzer ödüllü ABD’li yazar Philip Roth’un kaybı sanat dünyasında derin üzüntü yarattı.
HAZİRAN
Aya iki önemli seçim damgasını vurdu. İlki 2 Haziran’da Fenerbahçe Spor Kulübü’nün yeni başkanını seçmesiydi. İş dünyasının önde gelen isimlerinden Ali Koç, rakibi Aziz Yıldırım’ı ezici bir farkla geride bırakarak kulübün başına geçti.
24 Haziran’da yapılan erken seçim ise Cumhuriyet tarihinde bir dönüm noktası oldu. Seçim sonucunda Türkiye Cumhuriyeti, parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçmiş oldu.
Azeri doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) açıldı.
Makedonya Meclisi, ülkenin adının Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirilmesi amacıyla Yunanistan ile yapılan anlaşmayı onayladı.
2017’de nükleer savaşın eşiğinden dönen ABD ve Kuzey Kore’nin liderleri Singapur’da buluştu ve Kore Yarımadası’nın nükleer silahlardan arındırılması için birlikte çalışma kararı aldı. İlk kez, Kuzey Kore’nin bir lideri bir ABD Başkanı’yla görüşmüş oldu.
Teknik direktör Ümit Kayıhan; Demirören Holding Başkanı Erdoğan Demirören; İslam Bilim Tarihi Araştırmacısı Prof. Dr. Fuat Sezgin, haziran ayının kayan yıldızları oldu.
TEMMUZ
24 Haziran 2018 seçimlerinin sonuçları 4 Temmuz 2018 tarihinde kesinleşmişti. Tekrar cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan, mecliste yemin etti. Yeni sistem başladı. Yemin töreni muhalefet partilerinin pasif protestolarına sahne oldu.
2018 FIFA Dünya Kupası final maçında Hırvatistan’ı 4-2 yenen Fransa şampiyonluk kupasını kucakladı. Bu, Fransa’nın 2. şampiyonluğu oldu.
27 Temmuz’da 21. yüzyılın en uzun “Kanlı Ay” tutulması gerçekleşti. Tutulma Türkiye saati ile 20.13’de başladı. Dünya’nın ve Mars’ın birbirine en yakın konuma geldiği tutulma esnasında Dünya’nın gölgesinin altında kalan Ay, kırmızımsı bir renk aldı.
AĞUSTOS
Milli Eğitim Bakanlığınca ülke genelinde e-sınav salonları faaliyete geçirildi. Böylece ehliyet sınavında kâğıt ve kalem kullanımı son buldu.
Süper Kupa finalinde, Galatasaray Akhisarspor maçında Video Yardımcı Hakem (VAR) uygulandı. Türk futbolunda VAR dönemi başlamış oldu. VAR bu yıl ilk kez dünya kupasında uygulanmıştı. Süper Kupayı Akhisarspor kazandı.
Brezilya’dan ithal edilip Ankara’nın Gölbaşı ilçesinde bir çiftliğe konulan 3 bin 959 büyükbaş hayvanda Şarbon tespit edildi. Tepkilere yol açan bu durum, yıl sonuna kadar et satışlarını etkiledi.
Soul Müziğin Kraliçesi Aretha Franklin; BM eski Genel Sekreteri Kofi Annan; ekonomi yazarı Prof. Dr. Tevfik Güngör Uras; yönetmen, tiyatro, sinema, seslendirme sanatçısı Toron Karacaoğlu ağustosun kayıpları oldu.
EYLÜL
Türk Lirası’nın değerinin korunmasıyla ilgili Cumhurbaşkanı kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla menkul ve gayrimenkul alım-satım ve kiralamalarında Türk Lirası’nın kullanılması zorunlu kılındı. Döviz üzerinden yapılmış olan sözleşmelerin 30 gün içerisinde Türk Lirası’na dönüştürüleceği belirtildi.
Eylül ayında da kayıplar listesine, yönetmen, yapımcı Aram Gülyüz; Türk basketbolunun duayeni İsmet Badem; Ankara Devlet Tiyatrosu sanatçısı Oytun Şanal; oyuncu ve seslendirme sanatçısı Ferdi Merter; tiyatro ve sinema oyuncusu Yakup Yavru; oyuncu Mehmet Uslu; oyuncu Kemal İnci ve son olarak da Ermeni asıllı ünlü Fransız şarkıcı Charles Aznavour’un isimleri eklendi.
EKİM
Suudi Arabistan kökenli gazeteci Cemal Kaşıkçı, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğuna evlilik işlemleri için gittikten sonra ortadan kayboldu. Tüm dünyanın tanıklığında cinayete kurban giden Kaşıkçı’nın vahşi ölümü tüm dünyada şok dalgası yarattı. Uluslararası düzeyde infiale yol açtı.
Türkiye-ABD ilişkilerinde gerginliğe yol açan casusluk suçlamasıyla yargılanan ABD’li rahip Andrew Brunson serbest bırakıldı. Brunson tahliye edilir edilmez ülkesine döndü.
95. yılında, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı resepsiyonu Başkent Ankara yerine ilk kez İstanbul’da yapıldı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin hayata geçmesinin ardından gerçekleşen ilk resepsiyon, henüz yapımı tamamlanmayan İstanbul Yeni Havalimanı’nda yapıldı.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, 2000 yılından bu yana sürdürdüğü Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) genel başkanlığını bırakacağını açıkladı. Merkel, Aralık ayında Hamburg’ta yapılacak parti kongresinde aday olmayacağını vurguladı.
Türkiye’de 37 milyon kişi Instagram kullanıyor. Almanya merkezli istatistik portalı Statista’nın yayınladığı verilere göre Ekim 2018 itibarıyla Türkiye’de nüfusun yaklaşık yüzde 45’i Instagram kullanıcısı.
Usta fotoğrafçı sanatçısı Ara Güler ve oyuncu Yıldırım Öcek aramızdan ayrıldı.
KASIM
Galatasaray-Fenerbahçe derbisi sırasında kalp krizi geçiren 22 yaşındaki üniversite öğrencisi Koray Şener hayatını kaybetti. Stadyumdaki taraftarların büyük bölümü maç esnasında stadyumdan ayrılıp hastaneye gitti.
Yargıtay, avukat olmayan kişilere de mahkemelerde temsil olanağı sağlayan bir tavsiye kararı aldı. Hukukçular karara tepki gösterdi.
ABD, 2015’teki nükleer anlaşmanın ardından kaldırdığı İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya koydu. Türkiye, Çin, Hindistan, Yunanistan, Güney Kore, Japonya, Tayvan ve İtalya, bu ikinci aşama yaptırımlardan muaf tutuldu.
İzmir Büyükşehir Belediyesinin, balıkçıların önemli geçim kaynağı kalamarın neslini devam ettirmesini sağlamak için denizin 22 metre derinliğine kalamarların yumurtlaması için yerleştirdiği düzenek sayesinde bir yılda 1.5 milyon kalamarın doğaya kazandırıldığı açıklandı.
ABD’de yapılan ara seçimlerde Başkan Donald Trump’ın üyesi olduğu Cumhuriyetçi Parti, Senato çoğunluğunu korurken Temsilciler Meclisi’nde azınlığa düştü.
Avustralya’nın altı nehrinde gerçekleştirilen araştırma sonucunda Melbourne şehri civarında yaşayan hayvanlarda yüksek dozda antidepresan ve ağrı kesici tespit edildi.
Kaliforniya’nın kuzeyindeki orman yangınları nedeniyle onlarca insan öldü, 300 bin kişi tahliye edildi.
17 Kasım’da Fransa’da Macron hükümetinin son bir yılda akaryakıta getirdiği yüzde 2’lik ek zamları protesto için on binlerce kişi sokağa döküldü. Protestocuların araçlarda bulundurulması zorunlu olan fosforlu yelekler giymesi nedeniyle protestolar “Sarı Yelekliler Hareketi” olarak adlandırıldı.
ARALIK
Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul’un Tarihi Yarımadası’nda yer alan kültür varlıklarının korunması amacıyla çalışma başlattı.
Arjantin’de düzenlenen G20 zirvesinde bir araya gelen ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Jinping, ticaret savaşlarına 90 gün boyunca ara vermek konusunda uzlaştı.
TIME dergisi, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülen Cemal Kaşıkçı’nın da aralarında bulunduğu ve “Muhafızlar” olarak nitelediği üç gazeteciyi ve bir gazeteyi “Yılın Kişisi” seçti. Dergi, Kaşıkçı için, “İktidarı eleştirenlerin nasıl bir vahşetle karşılaştığı hakkındaki doğruları tüm dünyaya söyledi. Bu yüzden de öldürüldü,” dedi.
“Yılın Kişisi” seçilen diğer isimler ise şunlar: Maryland’daki saldırıda 5 muhabirini kaybeden yerel The Capital Gazette; Filipinler’de iktidara yönelik eleştirileri dikkat çeken Rappler haber sitesinin sahibi gazeteci Maria Ressa ve Myanmar’da gözaltına alınan Reuters muhabirleri Wa Lone ile Kyaw Soe Oo.
Fransa’da protestolara neden olan akaryakıt zammı askıya alındı. 17 Kasım’dan beri süren ve yüz bini aşkın kişinin katıldığı protestolar bu karara rağmen hız kesmedi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin’de bir bilim insanının “bebeklerin genetiğini değiştirdiği” iddiasının ardından “gen düzenlemeleri”ni araştırmak amacıyla bir heyet oluşturulacağını duyurdu.
Britanya’da gorillerin bulmaca çözme konusundaki yeteneklerini ölçmek amacıyla yapılan araştırmada bazı gorillerin hile yaptığı saptandı.
Facebook’un milyonlarca kullanıcısının kişisel verilerini diğer şirketlerle paylaştığına dair yazışmaların yer aldığı e-postalar Britanya parlamentosunda açıklandı.
Almanya’da Hıristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) genel başkanlığını bırakan Başbakan Angela Merkel’in halefi, Annegret Kramp-Karrenbauer oldu.
Şair Refik Durbaş ve ABD’nin 41. Başkanı George H. W. Bush hayatını kaybetti.