Kültür sanat sezonu eylül ayıyla birlikte açılıyor. Yeni oyunlar, filmler, festivaller, konserler ve tabii ki İstanbul Bienali bizleri bekliyor. Peki karşımıza neler çıkacak? Buyurun sezon kılavuzuna.
OLKAN ÖZYURT
Eylülle birlikte tatil beldelerinden şehre dönüyoruz. Okullar açılıyor. Ama açılan sadece okullar değil. Kültür sanat dünyası da kapılarını açıyor! Festivaller başlıyor, iddialı konserler bizi bekliyor, yeni filmler vizyon için gün sayıyor, prömiyeri beklenen oyunlar, sergiler derken sonbahar epey hareketli geçecek. Tabii bu hareketin motoru, 18. İstanbul Bienali olacak. Dünyanın sayılı etkinliklerinden biri olarak bir süreliğine gözler İstanbul’a çevrilecek.
Lakin önceki yıllara göre, memleket halinden, orman yangınlarından, ekonomik sorunlardan dolayı mı bilinmez, biraz coşkusu sönük bir sanat ortamı var karşımızda. En azından kağıt üzerinde böyle. (Geçmiş yıllarda böylesi haberler yazarken etkinlikten geçilmezdi.)
Bertolt Brecht’e atfedilen bir söz var: “Sanat gerçeği yansıtan bir ayna değil, onu şekillendiren bir çekiçtir.” Siz de bu söze katılıyorsanız sonbaharda çiçek gibi açılacak kültür sanat dünyasının kapısından bir şekilde içeri girecek olanlardansınız demektir. Peki nasıl bir ortam çıkacak karşımıza? Sinemadan tiyatroya, konserlerden sanat etkinliklerine size bir kılavuz hazırladık.
18. İSTANBUL BİENALİ 20 EYLÜL’DE BAŞLIYOR
İki yılda bir düzenlenen sanat etkinliği İstanbul Bienali, geçen yıl yaşanan küratör seçimi krizi nedeniyle bu yıla ertelenmişti. Sayılı gün çabuk geçti ve 20 Eylül’de 18. İstanbul Bienali kapılarını açıyor. Bu sefer farklı bir program var karşımızda. Çünkü, Üç Ayaklı Kedi başlıklı programıyla düzenlenen bienal üç yıla yayılacak şekilde tasarlandı. Nasıl olacak bu derseniz, yeniliği hep birlikte tecrübe ederek yol alacağız. Ama 20 Eylül-23 Kasım arasındaki bienalin ilk ayağı alışageldiğimiz bienal şeklinde olacak denilebilir. Ve tabii ki ücretsiz gezilebilecek.
Christine Tohmé küratörlüğünde düzenlenecek etkinlikte sekiz mekânda, 30’u aşkın ülkeden 47 sanatçının eserleri yer alacak. Galata Rum Okulu, Zihni Han, Muradiye Han, Galeri 77, Külah Fabrikası, Meclis-i Mebusan 35, Eski Fransız Yetimhane Bahçesi ve Elhamra Han bienalin mekanları. İpek Duben, Şafak Şule Kemancı, Merve Mepa, Sevil Tunaboylu, Dilek Winchester ve Elif Saydam da Türkiye’den bienale katılan sanatçılar arasında.
JAMES CAMERON’IN DÜNYASI İSTANBUL SİNEMA MÜZESİ’NDE
İstanbul Bienali bir motor görevi üstlenerek yılın sanat ortamını eylül itibariyle hareketlendirir normalde. Fakat bu yıl bienal öncesinde müzeler ve galeriler öyle çok iddialı sergi duyurusu pek yapmadı. Şimdilik elde ‘Terminator’, ‘Titanic’, ‘Avatar’ gibi filmlerin yönetmeni James Cameron’a dair, İstanbul Sinema Müzesi’nde açılacak olan James Cameron’ın Sanatı başlıklı bir sergi var. Sergide usta yönetmenin 60 yıllık kariyeri içerisinde kişisel arşivinden daha önce hiç sergilenmemiş 300’ün üzerinde orijinal çalışma yer alacak.
‘AFGAN KIZI’, DELİCİ BAKIŞLARIYLA YİNE KARŞIMIZDA
Duyurusuyla insanları heyecanlandıran bir başka sergi ise ‘Afgan Kızı’ fotoğrafıyla tanınan fotoğrafçı Steve McCurry’nin The Haunted Eye başlıklı sergisi. 27 Eylül-12 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek 212 Photography Istanbul kapsamında açılacak serginin mekanı MSGSÜ Tophane‑i Amire Kültür ve Sanat Merkezi. Sergide ‘Afgan Kızı’ dahil fotoğrafçının 25 fotoğrafı yer alacak. Hatırlatalım McCurry daha önce Türkiye’de sergi açmış ve ülkemize de bu vesileyle gelmişti.
ŞAKİR PAŞA AİLESİ’NİN BEŞ HARİKASI BİR SERGİDE
‘Şakir Paşa Ailesi’ dizisi nedeniyle epey popüler olan aile, bilindiği üzere birçok sanatçıyı da bünyesinde barındırıyor. Kültür Yolu Festivali’nin İstanbul ayağında bu ailenin sanatçı üyelerinin eserlerinden oluşan bir sergi açılacak: Şakir Paşa Ailesinin Beş Harikası. Serginin nerede açılacağı duyurulmadı ama sergide Fahrelnissa Zeid, Aliye Berger, Nejad Melih Devrim, Füreya Koral ve Cevat Şakir Kabaağaçlı namıdiğer Halikarnas Balıkçısı’na ait eserler, aile arşivlerinden mektuplar, fotoğraflar ve belgelerle birlikte sunulacak. Sergi 27 Eylül’den sonra açılacak.
VİZYONDA UYARLAMALAR VE DEVAM FİLMLERİ VAR
* Eylül itibariyle sinemalarda vizyon hareketlenecek klişe cümlesini kullanmak isterdik ama malum bu yıl insanlar sinemadan elini ayağını çekti. Dağıtımcılar da ne yapacaklarını pek bilemiyor. Yazı eskinin gözde filmlerini tekrar vizyona sokarak geçirdiler. Bu eğilim eylülde de devam edecek gibi görünüyor. Ama sinemaseverleri memnun edecek birkaç film sonbaharda karşımıza çıkacak. ‘Chuck’ın Hayatı /The Life of Chuck’ bunlardan biri. 19 Eylül’de vizyona girecek, Mike Flanagan’ın yönettiği film en iyi Stephen King uyarlaması olarak nam salmış durumda.
* Usta yönetmen Paul Thomas Anderson’un Leonardo DiCaprio’lu ‘Savaş Üstüne Savaş / One Battle After Another’ filmi 26 Eylül’de seyirciyi sinemalara çekecek filmlerden biri. O hafta Emine Yıldırım’ın bol ödüllü ve yılın en iyileri arasındaki filmlerden ‘Gündüz Apollon Gece Athena’ filmi de seyirci karşısına çıkacak.
* Ferzan Özpetek’in İtalya’da pek sükse yapan ‘Elmaslar’, Vuslat Saraçoğlu’nun festival gediklisi kardeşler arası çatışmayı anlatan ‘Bildiğin Gibi Değil’ filmleri de 10 Ekim’de vizyona çıkacak.
* Müzisyen biyografilerine meraklı olanlar için sonbaharın merakla beklenenleri arasında ‘Springsteen: Hiçlikten Kurtar Beni /
Springsteen: Deliver Me From Nowhere’ filmi var. Yapım ünlü müzisyen Bruce Springsteen’in 1982 tarihli ‘Nebraska’ albümünün yaratım sürecini konu alıyor. Film 24 Ekim’de sinemalarda.
* ‘Sihirbazlar Çetesi’ gördüğü ilgi üzerine bir seriye dönüşmüştü. Serinin üçüncü filmi ‘Sihirbazlar Çetesi 3: Daha Bir Şey Görmediniz /
Now You See Me: Now You Don’t’ 14 Kasım’da seyirci karşısına çıkacak.
* Arnold Schwarzenegger’li ‘Koşan Adam’ı hatırlayan olacaktır. Stephen King uyarlaması bir filmdi. Bu hikaye yıllar sonra yeniden sinemaya uyarlandı. Başrolde bu sefer Glen Powell ve Josh Brolin var. Film, ‘Ölüme Koşan Adam / The Running Man’ adıyla 7 Kasım’da vizyonda.
* Kasım ayının iddialı filmlerinden biri de ‘Can Dostum’. Hani Feyyaz Yiğit ve Haluk Bilgineri bir araya getiren yapım olarak tanıtılmıştı. 2011 tarihli Fransız filmi ‘Intouchables’ (Bizde Can Dostum adıyla oynamıştı) uyarlaması olan film, sezonun iddialı yerli filmlerinden biri.
* Jon M. Chu’nun yönettiği ‘Oz Büyücüsü’ne farklı bir yaklaşım sergileyen Broadway müzikalinin sinema uyarlaması ‘Wicked’ geçen yılı epey ilgi gören filmlerden biriydi. Bu ilgi devam filminin yapılmasına da vesile oldu. ‘Wicked: İyilik Uğruna / Wicked: For Good’ 21 Kasım’da sinemalarda.
* Çocukları unutmadık. Yeni neslin en sevdiği kahramanlardan Kral Şakir’in sinema serüveni bu yıl da devam ediyor. ‘Kral Şakir Dünyalar Karıştı’ 14 Kasım’da vizyonda. Son dönemin en afili animasyonlarından olan ve çocukların izlemeye doyamadığı ‘Zootropolis’in ikinci filmi ise 28 Kasım’da seyirciyle buluşacak.
FİLM FESTİVALLERİ SEZONU EYLÜLDE AÇILIYOR
Sonbaharda vizyon pek hareketli olmasa da festival takvimi hayli yoğun. 16 Eylül’de Ayvalık Film Festivali ile festival sezonu açılıyor. Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye alan Jafar Panahi’nin ‘It Was Just an Accident’ filmi programın incisi. Ayvalık’taki festival bitince festivalseverler soluğu Adana Altın Koza Film Festivali’nde alacak. Çünkü 22 Eylül’de başlıyor festival. Henüz programı netleşmedi ama geçen yılki gibi yepyeni filmleri izleyeceğimize şüphe yok. Altın Koza’dan sonra sırada Filmekimi var. İstanbul’dan yola çıkıp Ankara, İzmir ve Diyarbakır’a uzanacak festivalde Cannes, Venedik, Sundance, Karlovy Vary film festivallerinde öne çıkan yapımları izleyeceğiz. Şimdilik açıklanan filmler arasında ‘Better Go Mad in the Wild’, ‘Once Upon A Time in Gaza’, ‘The Secret Agent’, ‘Deux Procureurs’ ve ‘Alpha’ var.
Antalya Altın Portakal Film Festivali ise 24 Ekim-2 Kasım tarihleri arasında düzenlenecek. Sonrasındaysa kasımda Ankara Film Festivali var.
EFSANELER, KONSER İÇİN GELİYOR!
Sergiler, filmler ve festivallerden sonra sırada konserler var. Birkaç yıldır konser konusunda bir hareketlenme var ülkemizde. Sonbaharda bu hareket devam edecek. Rock ve metal efsanesi Marilyn Manson 3 Eylül’de Bonus Parkorman’da sahnede olacak. 13 Eylül’deyse bir başka efsane Franz Ferdinand JJ Arena’da seyirci karşısına çıkacak. 22 Eylül’de metalin ağır abisi Megadeth İstanbul KüçükÇiftlik Park’ta konser verecek. Çağın en önemli piyanistlerinden biri kabul edilen Ludovico Einaudi 27 Eylül Volkswagen Arena’daki bir kez daha Türkiye’deki seyircilerin karşısına çıkacak. Ekimin yıldızı ise Robbie Williams. 7 Ekim’de İTÜ Stadyumu’nda olacak yıldız isim.
SAHNE ONLARIN
Sahne dünyasının eylüldeki ilk etkinliği artık bir klasik olan Uluslararası Aspendos Opera ve Bale Festivali. Bu yıl 32. düzenlenecek festival, 14 Eylül’de başlayacak ve ‘Turandot’, ‘Zorba’, ‘Kuğu Gölü’,’Don Quixote’, ‘Tosca’ ile ‘La Traviata’ gibi klasikler sahnelecek eserler arasında. Ekimdeyse İstanbul’da İstanbul Tiyatro Festivali var. 20 Ekim’de başlayacak festival, Avrupa’nın önde gelen balet topluluklarından biri olan ve bu yıl 80. yaşını kutlayan Scapino Ballet Rotterdam’ı ilk kez Türkiye’de ağırlayacak. Festival dans topluluğunun ‘Katedral, Arvo Pärt ile Bir Akşam’ adlı oyunuyla başlayacak. 22-23 Ekim’de ise Fransız-Katalan topluluk Baro d’evel’in, dansçıları, müzisyenleri, oyuncuları, akrobatları, seramikçileri ve clown’ları sahnede bir araya getirdiği ‘Biz Kimiz?’ isimli gösterisi izleyici karşısına çıkacak. Shakespeare’in zamana ve coğrafyaya meydan okuyan klasiği ‘Hamlet’in, 24-25 Ekim’de farklı bir yorumla karşımıza çıkacak. Geçen yıl Edinburgh Festivali’nde kapalı gişe oynayan, Perulu topluluk Teatro La Plaza’nın kurucusu ve sanat yönetmeni Chela De Ferrari imzalı ‘Hamlet’te Down sendromlu sekiz oyuncu sahnede olacak.
Gelelim yeni sezonda izlenilecek oyunlara. Binnur Kaya ve Mert Fırat’ı ilk kez aynı sahnede bir araya getiren, Dario Fo ve Franca Rame’nin ünlü ‘Açık Aile’ oyunundan uyarlanan ‘Açık İlişki’, 5 Eylül’de DasDas’ta prömiyer yapacak. ‘Şirreti Evcilleştirmek’, ‘Kıyı’, ‘1984 – Büyük Gözaltı’, ‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’, ‘Kel Diva’ gibi oyunlar da yeni sezonda sahnelenmeye devam edecek yapımlar.