Hem dünyada hem de Türkiye’de kadın futboluna olan ilgi büyüyor. FIFA ve UEFA bu alana büyük destek veriyor ve gelişimi için sürekli çalışmalar yapıyor. Ülkemizde de 1950’lerden itibaren yeşil sahalarda var olan kadınların sesi her geçen sene biraz daha fazla duyuluyor.
Türkiye’de ilk kez 1994’te oynanmaya başlayan Kadınlar Futbol Ligi, 2021-2022 sezonuyla birlikte farklı bir çehre kazandı. Zaten sahnede olan Beşiktaş’a, bir zamanlar kadın futbol takımları bulunan ancak sonrasında kapatılan Fenerbahçe ve Trabzonspor ile ilk kez bu kulvara giren Galatasaray’ın katılmasıyla organizasyon daha görünür bir hale geldi. Arkalarında büyük taraftar kitleleri bulunan kulüplerin genlerinde var olan rekabetin kadın futboluna taşınması oyun kalitesine de olumlu katkı yaptı.
Türkiye’deki kadın futbolunda en büyük sorun, küçük yaş gruplarına tam anlamıyla inilememesi ve bu seviyede temel eğitim düzeyinde yaşanan eksiklikler.
Turkcell Kadın Futbol Süper Ligi, bu sezon iki grupta toplam 18 takımın katılımıyla oynanıyor. Grup maçlarının tamamlanmasının ardından play-off karşılaşmaları yapılacak. Şampiyon ise tek maç olarak oynanacak final ile belirlenecek. Ülkemizin köklü kulüpleri Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray, erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da şampiyonluk yarışının içinde. Bu takımların yanı sıra ALG Spor ve Ankara Büyükşehir Belediyesi Fomget G.S.K favoriler arasında. Kadınlarda Süper Lig’in yanında 1.Lig, 2.Lig ve 3.Lig de bulunuyor.
Elbette erkekler ile kıyaslandığında kadınların Türkiye futbol piramidindeki yeri henüz yukarılarda değil. Ancak ülkemizde 1950’lerden itibaren yeşil sahalarda var olan kadınların sesi her geçen sene biraz daha fazla duyuluyor. Turkcell Kadın Futbol Süper Ligi maçları ağırlıklı olarak kulüp kanalları üzerinden de olsa ekranlara geliyor. Tribünlerdeki seyirci sayısında artış var. Bunların yanında futbolun farklı noktalarında da kadınlar daha fazla karşımıza çıkıyor. Yayıncı kuruluşta eski hakem Profesör Doktor Lale Orta, erkek maçlarını yorumluyor. Kadın hakemlerin sayısı giderek fazlalaşıyor. Türkiye Futbol Federasyonu’nun yönetim kurulunda da iki kadın yer alıyor.
İlk maçını 1995’te oynayan Kadın Milli Futbol Takımı, bugün FIFA sıralamasında 64. basamakta. A Milli Takım’ın yanı sıra U19, U17 ve U15 milli takımları da mevcut. Tüm bu ekiplerin teknik direktörleri kadın.
Kadın futbolunun yükselişi Türkiye’ye özgü bir durum değil. Futbolun çatı örgütleri FIFA ve UEFA bu alana büyük destek veriyor ve gelişimi için sürekli çalışmalar yapıyor. Elbette bu kurumların gayretlerinin altında kadın futbolunu bir anlamda sosyal sorumluluk projesi olarak görmelerinin payı var. Ama bu örgütlerin parayı çok sevdikleri gerçeğini ve kadın futboluna gelir getirici yeni bir pazar gözüyle baktıklarını görmek hiç de zor değil. Ancak nedeni ne olursa olsun kadın futbolunun yükselen değer olduğu ortada. Son Avrupa Kadınlar Futbol Şampiyonası neredeyse kapalı gişe oynandı. Üstelik bu turnuvanın TRT Spor tarafından yayınlanması bizim memlekete de olumlu yansıdı. İnsanımız maçları izleyince kadınların futbolda ne kadar ustalaştığını görme şansı buldu. Kadın futbolunun reytingine dair çarpıcı bir veri de kısa zaman önce FIFA’dan geldi. 2023 yılında Avustralya ve Yeni Zelanda tarafından ortaklaşa düzenlenecek Kadınlar Dünya Kupası için şimdiden yarım milyondan fazla bilet satıldığı açıklandı. Bu çarpıcı rakam ile birlikte biletleri satın alanların 120 farklı ülkeden olduğu bilgisi de paylaşıldı.
Tüm bu gelişmeler kadın futbolcuların elini de güçlendirdi. Başını ABD’li yıldızlar Megan Repinoe ve Alex Morgan’ın çektikleri oyuncuların kendi futbol federasyonlarına karşı verdikleri mücadele olumlu neticelendi ve ABD’li erkek ve kadın milli oyuncuların ödül ücretleri eşitlendi. Bu karar emsal teşkil edince başka ülke federasyonları da aynı uygulamaya gitme kararı aldı.
Hedefi, hiç futbol oynamamış 5-8 yaş kız çocuklarına futbolu sevdirmek olan UEFA Playmakers Programı, ülkemizde de TFF tarafından uygulamaya geçirildi.
Yeniden Türkiye’ye dönersek… Olumlu gelişmelere karşın ülkemizde kadın futbolu henüz istenen seviyede değil. Milli Takım gelişse de büyük uluslararası organizasyonlara katılma noktasından uzakta. Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş’ın varlıkları tanıtıma büyük katkı sağlasa da bu kulüplerin hızla hedefe koşmak için harcadıkları paralar dengeleri bir miktar bozmuş durumda. Asıl büyük sorun ise küçük yaş gruplarına tam anlamıyla inilememesi ve bu seviyede temel eğitim düzeyinde yaşanan eksiklikler.
Genç nüfusuyla erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da bir futbol ülkesi olma potansiyelini taşıyan Türkiye, her iki kulvarda da başarıya ulaşmak için tabanda çok daha iyi organize olmak zorunda.
Son dönemde hayata geçirilen bir proje kadın futbolunun geleceğine dair ümitli olmamızı sağlayacak nitelikte.
Disney’den ilham alınarak tasarlanan ve UEFA’nın kadın futbolu stratejisi kapsamında 2020 yılında, daha önce hiç futbol oynamamış 5-8 yaş aralığındaki kız çocuklarına futbolu sevdirmeyi hedefleyerek ortaya koyduğu UEFA Playmakers Programı, ülkemizde de Türkiye Futbol Federasyınu tarafından uygulamaya geçirildi. İlk olarak İstanbul’da 30 ilçede gerçekleştirilmesi hedeflenen projenin ana hedefi Türkiye’de daha fazla kız çocuğunun futbol ile tanışmasını sağlamak.
Geleneksel futbol programlarından hayli farklı olan Playmakers, Disney filmlerinden ve kahramanlarından yararlanarak kız çocuklarına keyifli ve yaratıcılığı teşvik eden bir futbol eğitimi sunuyor. Bu proje ile küçük yaş gruplarında görev alacak kadın antrenörlerin sayısının da artırılması hedefleniyor.
Bu yazıyla Türkiye’de ve dünyada kadın futbolunun ne noktada olduğunu özetlemeye çalıştım. Bundan sonra top sizde. İsterseniz bir hafta sonu tuttuğunuz takımın kadın futbolu maçını izleyin. Dilerseniz bu yaz ekran başına geçin ve Kadınlar Dünya Kupası’nı takibe alın. Ya da kız çocuklarınızı futbolla tanıştırın. Belki de çok sevecek ve kadın futbolunun sıkı takipçisi olacaksınız. Ya da ülkemizin yeni bir yıldız kazanmasını sağlayacaksınız. Kim bilir?
Şampiyonlar
1993-94 Dinarsu
1994-95 Dinarsu
1995-96 Dinarsu
1996-97 Dinarsu
1997-98 Marshall Boyaspor
1998-99 Marshall Boyaspor
1999-00 Delta Mobilyaspor
2000-01 İstanbul Kuzeyspor
2001-02 Zeytinburnu
2002-03 Samsungücü
2006-07 Gazi Üniversitesi
2007-08 Gazi Üniversitesi
2008-09 Trabzonspor
2009-10 Gazi Üniversitesi
2010-11 Ataşehir Belediye
2011-12 Ataşehir Belediye
2012-13 Konak Belediye
2013-14 Konak Belediye
2014-15 Konak Belediye
2015-16 Konak Belediye
2016-17 Konak Belediye
2017-18 Ataşehir Belediye
2018-19 Beşiktaş
2019-20 Pandemi nedeniyle şampiyon belirlenmedi
2020-21 Beşiktaş JK Vodafone Kadın Futbol Takımı
2021-22 ALG Spor
KADINLAR DÜNYA KUPASI ŞAMPİYONLARI
1991 ABD
1995 Norveç
1999 ABD
2003 Almanya
2007 Almanya
2011 Japonya
2015 ABD
2019 ABD